Arp sadece ülkemizde değil, tüm dünyada en pahalı enstrümanlardan biri olarak bilinir. Aslında bu biraz yanlış bir algı çünkü iyi kalitedeki tüm enstrümanlar aşağı yukarı belli bir fiyat aralığında. Ancak fark şu ki, saz, gitar, kemani flüt gibi aletlerin yeni başlayanlara yönelik ucuz versiyonları da bulunur, ve genelde öğrenciler bunlarla başlar. Biraz ilerlediklerinde tekrar doğru bir enstrümana geçerler. Aslında doğrusu iyi enstrümanla başlanmasıdır ancak bu bir başlama kolaylığı sağlar.
Arp için ise bu söz konusu değil, bir öğrencinin çalabileceği kalitede ucuz arp bulunmuyor ne yazık ki. Bunun nedeni doğası gereği üretimi daha zor, daha iyi malzeme isteyen bir alet olması. Böylece ucuz gitar vb üretilen benzer malzemeler ile arpın da ucuz versiyonları üretilmeye kalkıldığında hiç çalınamayacak, oyuncak tarzı bir sonuç elde ediliyor. Bu enstrümanlar genelde akord dahi edilemezken, edilse de teller fazla gevşek olduğundan öğrenmeyi sağlamıyor. Bu sesin iyi yada kötü olması gibi bir fark değil, çalınabilir bir enstrüman olup olmama farkıdır.
Sonuç olarak diğer telli çalgıların ucuz versiyonu üretilebilirken arp, piyano, bateri için bu mümkün değildir ancak son ikisinin elektronik versyonları fiyatı düşürebilmektedir. Arpta ise gereken malzemeden dolayı elektronik versyonlar daha pahalıdır.
Bir başka belirtmemiz gereken nokta internette “lir” adı altına satılan enstrümanlar üzerine. Bazı küçük atölyelerde doğru üretim olanlar da olmakla birlikte, internette satışta göreceğiniz aletler çalınabilir enstrümanlar değil, dekoratif ürünlerdir. Lir bu kadar küçük boyda (az telli de olsa doğru ses için belli bir uzunluk ve boyut gerekmekte), ve bu kadar ucuz bir enstrüman değil maalesef. Yine çalınabilir doğru bir lir için farklı adresleri aramak gerekiyor.
Peki Neden Ucuza Üretilemiyor?
Bunun en büyük nedeni diğer enstrümanlara göre kat kat fazla basınç taşımasıdır. Bir keman yada gitarın tüm tellerinin taşıdığı basınç, arpın ince tellerinden birine ancak eşdeğerdir. En çok piyanoya benzer, piyanoda çelik bir kasanın taşıdığı 10 ton üzeri basınç varken arp üzerinde tamamen ahşap bir kasanın taşıdığı 1 ton civarı basınç vardır. Diğer telli çalgılarda ise ortalama 20-30 kg civarı basınç olduğunu düşünürsek arpın çok doğru malzeme ve doğru bir mühendislikle tasarlanması gerektiğini anlarız. Tarihte piyano benzeri çelik güçlendirme arp üzerinde denenmiş ancak vücuda yaslanarak çalınan yapısı nedeniyle ağırlık açısından sorun yaşamış, başarısız olmuştur.
İşte bu çok özel alet, gerçekten en doğru ağaçların kullanılmasını gerektirir çünkü bu ağırlığı taşırken aynı zamanda ses dalgalarıyla hareket edebilen esnekliğe de ihtiyaç duymaktadır, ve çok ağır olmamalıdır. Bazı yerlerinde sadece Kanada, Sibirya gibi Dünya’nın en soğuk bölgelerinden gelen özel sertlikte ağaçlar kullanılırken, esneklik ve hafiflik de gereken parçaları olduğu için bazı bölgelerinde orta sertlikte, bazı bölgelerinde yumuşak ağaçlar kullanılmalıdır. Bunun nedeni soğukta ağacın daha yavaş yetişmesi dolayısıyla sağlamlığının artmasıdır.
Ayrıca arp teli üretimi dünyada sadece 2-3 yerde yapılabilmektedir. Standardize teller değil, eğer o enstrümana özel tasarlanmış teller olursa enstrümanın sesinde büyük değişiklik yapmaktadır. Bu nedenle Amerika’daki bir tel üreticisinden her modelimiz için özel üretim tel getirmekteyiz.
Yine üzerindeki burgular, metal aksam özel üretilmektedir. Arp burgusu Asya ülkelerinden ucuza ithal edilebilmekle birlkte, bu daha ucuz tip burgular zamanla ağacı yer ve arp artık akord tutmaz. Dolayısıyla arplarımızda paslanmaz, ve yıllar boyu ağaç yaşlandıkça ayarlanarak her zaman akord tutmaya devam eden burgular kullanıyoruz. Arplarımızın mandalları ise, bir çok üreticinin aksine pirinçten üretilmekte. Mandallar tüm fabrikasyon arplarda döküm demirdir. Pirinç mandallar, bazı özel küçük üreticilerin kullandığı daha pahalı bir malzemedir. Arpın en kolay hasar gören yeri olan mandalları darbe aldığında, döküm mandallar kırılırken pirinç daha esnek olduğu için genelde sadece bükülerek kurtulur ve tekrar düzeltilebilir. (En düşük fiyatlı modelimiz Arna’da ise maliyeti düşürmek için plastik mandal kullanılmakta.)
Bunlar düşünüldüğünde, arplarımızı yurt dışındaki muadillerinin %40 civarı altından fiyatlandırdığımızı söyleyebiliriz. Arplarımız muadili olan özel üretim arplarla değil değil, aynı boyuttaki fabrikasyon arplarla karşılaştırarak onlara benzer bir fiyatlandırma ile sizlere sunuyoruz.
